بایگانی دسته بندی: تاریخ و ادبیات

مقدمه

ویلیام شکسپیر، نمایش‌نامه نویس، شاعر و هنرمند پرتوان انگیسی

To be, or not to be–that is the question:

چقدر این جمله برایمان آشناست، بارها و بارها آن را شنیده‌ایم. بله خالق برترین و بی‌نظیرترین نمایش‌نامه‌های تاریخ ادبیات انگلستان که همانقدر برای انگلیسی‌ها و دنیا ارزش دارد که فردوسی برای ما.
با مقاله جدید پارسیان ادیب همراه شوید:

زندگی نامه شکسپیر

ویلیام شکسپیر (۱۶۱۶- ۱۵۶۴) William Shakespeare، در سال ۱۵۶۴ در شهر استرانفورد انگلستان از زنی به نام  ماریا شکسپیر به دنیا آمد. بسیاری او را «سخن‌سرای آون»Bard of Avon  نامیده‌اند: لقبی است که به خاطر محل تولدش در آون واقع در استرانفورد انگلیس به وی داده‌اند.

پدرش جان شکسپیر از تجار معتبر و مردی نیکوکار بود. او صاحب ۸ فرزند شد که ویلیام سومین آن بود.

او ابتدا به مدرسه غیرمذهبی می‌رفته است و بعدها به دلیل ناتوانی اقتصادی پدر آنجا را ترک کرده.

با این حال ویلیام استعداد بی‌نظیری داشته و زبان لاتین و یونانی را فراگرفته، در سن ۱۴ سالگی با همه نویسندگان بزرگ تاریخ آشنایی داشته است.

ویلیام در سال ۱۵۸۲ در سن ۱۸ سالگی با آن‌هتوی (Anne Hathaway) که ۲۶ سال داشته و گفته‌اند باردار بوده، ازدواج کرد و فرزند او سوزانا ۶ ماه بعد به دنیا آمد، چندی بعد در فوریه ۱۵۸۵ صاحب فرزند دوقلو به نامهای همنِت و جودث شد. او همنت را در سن ۱۱ سالگی براثر طاعون از دست می‌دهد که بعضی معتقدند وی هملت را بخاطر تاثیر مرگ همنت نوشته است.

چندی بعد او همسر و فرزندان خود را ترک کرده و پس از ۴ سال در شهر لندن به حرفه بازیگری پرداخت.

بله ویلیام شکسپیر که در ابتدا زندگی مرفه ی داشت، در سن ۱۳ سالگی به دلیل بحران مالی و ورشکستگی پدر از ادامه تحصیل محروم شد و برای اداره زندگی خانواده کار کرد، وی بخاطر استعداد فوق‌العاده‌اش، مطالعه و آشنایی با متون مختلف بویژه متون کهن لاتین، همکاری با صاحبان اندیشه و نظر در هنر و ادبیات عاقبت توانست با خلق آثاری جاویدان جایگاه والایی در تاریخ هنر و ادبیات جهان بخود اختصاص دهد.

غزل‌واره‌ای از شکسپیر

موانعي بر سر راه پيوند افکار عشاق راستين نمي‌بينم. آن عشق که دگرگون شود، آنگاه که امکان دگرگوني يابد و يا به زايل کننده‌اي متمايل شود تا از ميان رود، عشق نيست. عشق فانوسي پا برجاست که طوفان‌ها را نظاره مي‌کند و هرگز از جاي نمي‌جنبد. عشق براي زورق‌هاي سرگردان همچون ستاره‌ي قطبي است که اگرچه ارتفاعش را مي‌دانيم، از ارزش بي‌حدّ آن بي‌خبريم.

اگرچه گل‌رخان در کمند داس زمان گرفتار مي‌آيند و درو مي‌شوند، عشق برده‌ي زمان نيست. عشق با ساعات و هفته‌هاي کوتاه زمان دگرگون نمي‌شود، بلکه تا روز قيامت مستدام است. اگر اين گفته خطا باشد و بر من محقق گردد، من هرگز نه شاعر بوده‌ام و نه کسی را دوست داشته‌ام.

شهرت شکسپیر

آنچه درباره‌ی شکسپیر قابل تامل است اینکه توان شاعری شکسپیر در غزل‌ها زودتر از نمایشنامه‌ها ظاهر شده است. ابتدا بخاطر غزل‌هایش به شهرت می‌رسد زیرا نهاد غزل چنین ایجاب می‌کند. و پس از آن نمایش‌نامه‌هایش دنیا را تکان داده و برایش نامی جهانی به یادگار میگذارد.

مرگ شکسپیر

ویلیام مردی که حدود ۳ قرن است شهرتش به طرز شگفت‌انگیزی با گذشت روزگار پایدار بوده است، در ۲۳ آوریل ۱۶۱۶ در سن ۵۳ سالگی چشم از جهان فرو بست و پیکر او در حیاط کلیسای استرانفورد به خاک سپرده شد. بر سر مزار این نابغه بزرگ این جملات که به روایتی از خود اوست نقش بسته است:

دوست مهربان بخاطر مسیح از بیرون آوردن غباری که درینجا نهفته است درگذر.

رحمت برآنکس که این سنگ‌ها را بر جای خود بگذارد (از این سنگ چشم‌پوشی کند)، و نفرین برکسی که استخوان های مرا جابجا کند.

با مرگ شکسپیر بزرگ‌ترین غزل سرای انگلستان، غزل منزله  قالبی مناسب برای سرودن از رونق افتاد. و دیگر شعرای رنسانس به غزل سرایی روی نیاوردند. جان دون غزل را برای اشعار دینی بکار برد و جان میلتون حماسه سرای بزرگ انگلیس غزل را برای مضامینی غیر از عشق بخدمت گرفت.

آثار شکسپیر

شکسپیر را پدر نمایشنامه نویسی انگلستان می‌دانند. سبک نویسندگی شکسپیر به مکتب کلاسیسم تعلق دارد. نمایشنامه‌های وی را به تراژدی و کمدی و نمایشنامه‌های تاریخی تقسیم می‌کنند. نمایشنامه‌های اخیر وی ترکیبی از تراژدی و کمدی است. وی حدود ۳۷ یا ۳۸ نمایش‌نامه دارد که همه بی‌نظیر است. آثار مهم او عبارتند از: اتللو، مکبث، هملت، تاجر ونیزی، ژولیوس سزار، شاه‌لیر، هنری ششم، هیاهوی بسیار برای هیچ، رویای شب نیمه تابستان.

شکسپیر بیشتر آثار شناخته شده خود را بین سال‌های ۱۵۸۹ و ۱۶۱۳ تولید کرده‌است. وی سپس تا سال ۱۶۰۸ غالباً تراژدی‌هایی نوشت

بسیاری براین باورند که تراژدی‌های او بیشتر از کمدی‌ها مورد توجه و اقبال قرار گرفته اند و ادعا می‌کنند در سرتاسر دنیا در هر لحظه ۵ نمایش‌نامه از شکسپیر بر روی صحنه می‌رود و رکورد آن برای هملت است که هر ۴ ساعت یکبار دارد به نمایش درمی‌آید.

وی در آخرین مرحله زندگی خود، تراژی کمدی (که به آن عاشقانه‌ها نیز می‌گویند) نوشت و با نمایشنامه‌نویسان دیگر همکاری کرد.

او در حالی مُرد که به سال ۱۶۱۶ هیچ نسخهٔ جمع‌آوری شده‌ای از آثارش وجود نداشت، و بعضی از آن‌ها در نسخه‌هایی مستقل چاپ شده بودند که همان‌ها هم بدون نظارت و ویرایش او بود. در سال ۱۶۲۳ دو تن از اعضای هیئت شکسپیر، جان همینگز و هنری کاندل، نسخه جامع و ویراسته‌ای از نمایش نامه‌هایش را به چاپ رساندند که فِرست فولیو  (First Folio) نام گرفت.

نویسنده معاصر!

سوال: چرا بسیاری معتقدند شکسپیر نویسنده معاصر است؟ مگر او مربوط به قرن ۱۶ نیست؟

چه عناصری در آثارش هست که هنوز معاصر است؟

اولین دلیل، زبان نوشته‌های اوست که دایره واژگان بسیار گسترده دارد و گفته شده همه آثارش را با ۱۵۰۰۰ کلمه نوشته است درحالی که جان‌میلتون با ۹۰۰۰ کلمه آثارش را نوشته است. آنها معتقدند او ۱۷۰۰ کلمه جدید به دایره واژگان زبان انگلیسی اضافه کرده است مثل: مردمک، خونسرد و …

و دلیل دیگر اینکه او یک روان‌شناس است نه یک نظریه پرداز روان‌شناسی. نه. به عنوان کسی که مشاهده‌گری بسیار دقیق است. همانگونه که ما انسان‌ها سرشار از تناقض و وجوه مختلف روانی هستیم، شخصیت‌های داستانی و نمایشی او نیز چنین‌اند. ما انگار خودمان را می‌توانیم در آثار او پیدا کنیم.

شکسپیر داستان‌هایش را از کجا آورد؟

حرف ها در مورد شکسپیر زیاد است مثل اینکه همه نمایش‌نامه‌هایش را خودش ننوشته. وی موضوع بسیاری از نمایشنامه‌های خویش را از تاریخ روم باستان و کتاب پلوتارک برگزیده و به نیروی تصور و تخیل خویش به صورت تراژدی‌های زیبایی آن‌ها را درآورده است.

بسیاری به دنبال ریشه آثار او هستند مثلاً هملت را از کجا آورده است؟

هملت در افسانه های ایتالیایی اسکاندیناوی اروپای شرقی و عربی  مثلا رومئو و ژولیت را از داستان واقعی یک نویسنده ایتالیایی به نام لوئیجی دیکارتو اقتباس کرده است. و اسم بعضی از شخصیت های داستان را از کمدی الهی دانته گرفته است. حتی بعضی از جملاتی که از آنها خوشش آمده را از متن‌های دیگر برداشته و در نوشته‌های خودش از آنها استفاده کرده است. مثلا در مکبث دو ترانه از زبان جادوگران هست که نسخه‌ای از آن قبلا در نمایش‌نامه‌ی یک جادوگر که هفت سال زودتر از او منتشر شده وجود دارد.

درواقع هنر او این است که با روایت دوباره از نمایش‌نامه‌های قبل از خود و شاخ و برگ دادن به آنها و در نهایت اضافه کردن نظر خودش به قصه توانسته است یک شاهکار خلق کند.

برای خواندن آثار و نمایش‌نامه های شکسپیر از کجا باید شروع کرد؟

بسیاری بر این باورند که چون از روی آثار او فیلم‌های فراوانی ساخته شده است، بهتر است ابتدا به سراغ فیلم‌ها رفته و سپس به خواندن نمایش‌نامه‌ها بپردازیم.

دراین میان استفاده از زبان اصلی برای خواندن آثار و یا استفاده از یک ترجمه وفادار بسیار اهمیت دارد. مثلا هملت تا الان حدود ۱۲ بار ترجمه شده که بسیاری از آنها خوب هستند اما می‌توان به ترجمه به‌آذین نگاه ویژه کرد.

HAMLET

To be, or not to be–that is the question:
Whether ’tis nobler in the mind to suffer
The slings and arrows of outrageous fortune
Or to take arms against a sea of troubles
And by opposing end them. To die, to sleep–
No more–and by a sleep to say we end
The heartache, and the thousand natural shocks
That flesh is heir to. ‘Tis a consummation
Devoutly to be wished. To die, to sleep–
To sleep–perchance to dream: ay, there’s the rub,
For in that sleep of death what dreams may come
When we have shuffled off this mortal coil,
Must give us pause. There’s the respect
That makes calamity of so long life.

For who would bear the whips and scorns of time,
Th’ oppressor’s wrong, the proud man’s contumely
The pangs of despised love, the law’s delay,
The insolence of office, and the spurns
That patient merit of th’ unworthy takes,
When he himself might his quietus make
With a bare bodkin? Who would fardels bear,
To grunt and sweat under a weary life,
But that the dread of something after death,
The undiscovered country, from whose bourn
No traveller returns, puzzles the will,
And makes us rather bear those ills we have
Than fly to others that we know not of?
Thus conscience does make cowards of us all,
And thus the native hue of resolution
Is sicklied o’er with the pale cast of thought,
And enterprise of great pitch and moment
With this regard their currents turn awry
And lose the name of action. — Soft you now

بودن یا نبودن، مسئله این است:
آیا شایسته تر آن است که ضربه ­های روزگار نامساعد را تحمل کنیم یا سلاح نبرد به دست بگیریم و در مبارزه ای مرگبار با دریای مصائب، آن ها را از میان برداریم.
مردن، خفتن؛
خفتن و شاید خواب دیدن؛
آه مانع همین جاست. در آن زمان که این کالبد خاکی را به دور انداخته باشیم، در آن خوابِ مرگ، شاید رؤیاهای ناگواری ببینیم. ترس از همین رؤیاهاست که عمر مصیبت بار را، اینقدر طولانی می کند.

زیرا اگر شخص یقین داشته باشد که با یک خنجر برهنه می­تواند خود را آسوده کند، کیست که در برابر لطمه ­ها و خفّت ­های زمانه، ظلم ظالم، تفرعن متکبر، دردهای عشق شکست خورده و تحقیرهایی که لایقانِ صبور از دست نالایقان می ­بینند، تن به تحمل در دهد.
آری تفکر و تعقل، ما همه را ترسو می کند، و عزم و اراده هر زمان که با افکار احتیاط آمیز همراه شود، رنگ می بازد و صلابت خود را از دست می­ دهد، خیالات بسیار بلند به ملاحظه ی همین مراتب، از سیر و جریان طبیعی خود باز می­ مانند و به مرحله عمل نمی­ رسند.
خاموش.
(هملت – پرده ی سوم، صحنه ی اول)

مقدمه

همانگونه که در مقاله ادبیات میانه عنوان شد جفری چاوسر، شاعر و نویسنده‌ی بلند آوازه‌ و یکی از پاسداران و میراث‌داران زبان انگلیسی، از برجسته‌ترین تاریخ‌سازان ادبیات جهان بوده است. جفری چاوسر، معاصر حافظ شیرازی و دانته ایتالیایی است و برای انگلیسی‌ها همان اهمیتی را دارد که حافظ برای ما و دانته برای ایتالیایی‌ها. آثار چاوسر نمونه ازلي و ابدي شعر در انگليس است و بدون شک بعد از شکسپير بزرگ ترين شاعر تمام تاريخ انگليس به حساب مي آيد.

زنده یاد استاد مجتبی مینوی کار او را با رودکی مقایسه کرده است. چاوسر درک عمیقی از ذات انسان داشته و در حکایت‌های کنتربری، جهان را از منظر انسان‌های مختلف دیده است. او جهان را همان طور که می‌دید نشان داده و به همین خاطر است هنوز خواندن حکایت‌های او برای ما زنده است.

جالب است بدانید سیارکی به افتخار چاوسر، چاوسر ۲۹۸۴ و همچنین دهانه‌ای در ماه چاوسر به نام او نامیده شده‌است. 

با مقاله جدید پارسیان ادیب همراه باشید:

زندگی

جفری چاوسر در حدود سال ۱۳۴۰ میلادی در لندن متولد شد. از زندگی و تاریخ دقیق تولد او اطلاعات چندانی در دست نیست. فرزند يکي يکدانه و پدرش تاجر بوده. نام او فرانسوی و به معنی «کفاش» است.

چاوسر در دورانی زندگی می کرد که تنش های زیادی در جامعه انگلیس وجود داشت. در دوران کودکی او در سال ۱۳۴۹ طاعون یا مرگ سیاه در انگلیس شیوع پیدا کرد که کشتاری عظیم به دنبال داشت. حتی بعد از رفع بلا هم جامعه انگلیس هنوز متشنج بود و طبقه کارگر دیگر به شرایط قبلی زندگی راضی نمی‌شدند و به شدت از طبقه مرفه و اشراف یا به قول خودشان «جنتری» متنفر بودند. کار به قیام کشید و شکاف طبقاتی بیشتر از گذشته شد. این شکاف‌ها در تقابل شخصیت‌ها در حکایت‌های چاوسر هم دیده می‌شود.

 شيوع طاعون در انگليس به نفع او تمام شد، چون يکي از خويشاوندان نزديک آنها طاعون مي‌گيرد و مي‌ميرد و همه اموالش به پدر چاوسر مي‌رسد.
جفري واقعا از اين بابت شانس مي‌آورد چون اگر اين پول به دست خانواده‌اش نمي‌رسيد آنها نمي‌توانستند او را براي کار به خانه يکي از اشراف انگليس بفرستند. درغیراینصورت جفري چاوسر به جاي آشنايي با خانواده‌هاي اشراف و شعر نوشتن مجبور مي‌شد مثل پدر و پدربزرگش مغازه‌دار بشود. پس در کودکی مدتی نوکر و غلام همسر لیونل، دوک کلارنس بود. در زماني که به عنوان پادو در خانه اشراف خدمت می‌کرد فرصتش را پيدا کرد تا با آداب و سلايق طبقه اشراف آشنا بشود و در آينده موقعيت خودش را بهتر کند. به طوري که او حتي بعدها همسرش را هم از طبقه اجتماعي بالاتر از خودش انتخاب کرد.

زندگی سیاسی و مرگ جفری چاوسر

به سال ۱۳۵۹ در نهضتی که در فرانسه پدید آمد، شرکت کرده و دستگیر می شود. ولی یکسال بعد آزاد می‌گردد. در ۱۳۶۶ با فیلیپا روت ازدواج کرده، سپس به مدت ده سال در مأموریتی سیاسی در ایتالیا، فلاندر (در بلژیک امروزی)، فرانسه و لمباردی خدمت می‌کند. همین امر مسئله شاید شانسی دیگر در زندگی او بوده چرا که با بزرگانی چون بوکاچیو، پترارک و دانته آلیگیری در ایتالیا آشنا می‌شود. در ۱۳۷۴ مقرری مخصوصی از طرف ادوارد سوم و جان گانت برای وی معین می‌شود.

پس از آن چاوسر مدتی دیگر وقت خود را صرف کارهای دولتی می‌کند، روی به جانب ادبیات می‌آورد. وی در اثر پیش آمدهای مختلف مدتی را در فقر و بدبختی به سر برده و با ناملایمات بسیاری از جمله مرگ همسرش مواجه می‌شود، تا اینکه ریچارد دوم و هنری چهارم توجهی به او مبذول داشته و زندگی نسبتاً آرامی برایش رقم می‌زنند.

چاوسر در سال ۱۴۰۰ درگذشت و جسدش در محل مخصوص شعرا در کلیسای وست مینستر مدفون شد.

علت اهمیت جفری چاوسر برای ادبیات انگلستان

آیا انگلیسی از ابتدا زبان رسمی دنیا بوده؟
چه چیز تمام شخصیت و خدمت جفری را به ذهن می آورد؟

فعالیت های گسترده‌ی او در زمینه رواج زبان انگلیسی و برگرداندن عظمت این زبان به بریتانیا بوده است .
بد نیست این نکته را بدانید که زبان انگلیسی که امروزه زبان رسمی دنیاست‌، روزی دست‌خوش تحریفات بسیار و هجمه‌های فراوان بوده است و به حدی این مسئله گسترش پیدا کرده، که زبان رسمی این کشور، به زبان فرانسه تغییر پیدا کرده بوده است .

این تنها نویسندگان انگلیسی چون جفری چاوسر و شکسپیر بوده اند که توانسته‌اند با انتشار آثاری به زبان انگلیسی، جایگاه این زبان را که در زمان سلطه فرانسوی‌ها زبان کوچه بازاری مردم بوده است به یک زبان مستقل برگردانند و ارزش ادبی و زبانی آن را ارتقا دهند .

از این رو جفری چاوسر یک برگ از هویت انگلستانی‌ها محسوب می شود و در این کشور نیز بسیار بسیار ارج و قرب دارد. باید به این نکته اشاره کرد که جفری چاوسر تنها یک بازگرداننده‌ی هویت زبانی نبوده است، او تلاش‌های فراوانی در جهت شکوفایی این زبان نیز کرده است .

آثار جفری چاوسر

• داستان گل سرخ
• کتاب گمشده‌ای به نام کتاب شیر
• کتاب دوشس
• اشعار خانه شهرت
• پارلمان ماکیان
• قطعه منثور تسلیت بوئیتوس
• افسانه زن نیک
• حکایت‌های کنتربری

در بین آثار جفری چاوسر آنچه از همه بیشتر اهمیت دارد و امروزه نیز مورد توجه است حکایت‌های کنتربری است که ما نیز در اینجا بطور خلاصه به معرفی و بررسی آن خواهیم پرداخت:

دلیل ارزش و اهمیت بالای حکایت‌های کنتربری

تا پیش از چاوسر، بخشی از ادبیات به زبان فرانسه نوشته می‌شد و مختص اعیان بود و بخش دیگر هم به لاتین نوشته می‌شد و مختص کلیسا بود. تقسم بندی کلی به اعیان و عوام، مردم معمولی را از لذت آثار ادبی محروم می‌کرد. چاوسر این وضعیت را عوض کرد و به زبان انگلیسی کوچه و خیابان نوشت. شاعران انگلیسی بعد از چاوسر به نوشتن به زبان ساده و محلی تمایل پیدا کردند. اصل قصه‌های کنتربری به زبان انگلیسی میانه نوشته شده بود. گذشته از زبان، چاوسر در قصه‌های کنتربری به یک بعد اجتماعی دیگر هم توجه داشته و آن هم توصیف ظاهر مردم آن دوره و زمانه است.

ساختار حکایت‌ها

قصه ها یک مقدمه دارند که با دخالت مهماندار و سایر زائران با مزه می‌شود و بعد شروع، پایان و نتیجه گیری. گاهی وسط قصه‌ها قصه‌های دیگری روایت می‌شود. چاوسر در حکايت‌هاي کانتربري از لحاظ نوع و تکنيک قصه گويي (يعني قصه‌هاي تو در تو و به قول ونه گات «پوست پيازي») در ادبيات انگليسي پيشرو بوده. اما در ادبيات کشورهاي ديگر دنيا نمونه‌هاي مشابه اين جور قصه گويي وجود داشته که اصل آنها «هزار و يک شب» خودمان است. نمونه ديگري که احتمالا خيلي روي نوشته‌هاي چاوسر تاثير گذاشته، «دکامرون» نوشته بوکاچيو است. چاوسر از او در نوشتن کنتربری مدد گرفته.

دکتر علیرضا مهدی پور عضو هیئت علمی دانشگاه ارومیه در مقاله خود می‌نویسد: «آری جفری چاوسر این شاعر قرن چهاردهم انگلیسی این گونۀ ادبی عامیانه را از ادبیات فرانسه و ایتالیا اقتباس کرده و در حکایت‌های کنتربری چند فابلیو سروده که «حکایت آسیابان» بهترین آنان و بهترین فابلیو در ادبیات انگلیسی است.

این حکایت، مثل دیگر حکایت‌های چاوسر، تنها یک فابلیوی ساده و سرگرم‌کننده نیست و لایه‌‌های عمیق‌تری دارد و سرشار از تلمیحات کلاسیک و مذهبی (کتاب مقدس) است. او در این حکایات هجو را جایگزین هزل کرده و مسائل روز جامعه را با بیانی واقعگرایانه منعکس می‌کند و تقریباً داستان‌ها شبیه داستان کوتاه مدرن امروزی است».
چاوسر از سفر يک گروه از زائران به اين محل استفاده مي‌کند تا داستان بگويد و مردم زمانه خودش را هم معرفي کند. صاحب مهمانخانه‌اي که زائران در آن جمع شده‌اند پيشنهاد مي‌دهد همه زوار براي گذران وقت در طول راه قصه بگويند و از همين جاست که چاوسر توصيف شخصيت‌ها را شروع مي کند.

محتوای حکایات چاوسر

در این قصه‌ها از شير مرغ تا جان آدميزاد پيدا مي‌شود؛ ماجراجويي عاشقانه، داستان زندگي قديسان، قصه‌هاي مذهبي، داستان‌هاي تمثيلي از حيوانات و موعظه. حتي درباره ارواح سرگردان در کانتربري قصه و افسانه هست.

از شواليه گرفته تا شخم زن و آسيابان و کارپرداز؛ از داروغه گرفته تا راهب و بازرگان و قاضي و البته کشيش‌ها و راهب‌هاي مختلف که حتی يکي‌شان توبه فروش (کفاره گير) است در این قصه‌ها حضور دارند. حتي درباره ارواح سرگردان در کانتربري قصه و افسانه هست.

برنامه اصلي چاوسراين بود که هر کدام از شخصيت‌هاي حاضر در حکايت‌هاي کانتربري چهار داستان بگويند؛ دو تا در راه رفتن به زيارت و دو تا در راه برگشت. با اين حساب بايد ۱۲۰ داستان در اين اثر نوشته مي‌شد اما متن موجود به زبان انگليسي ۲۴ حکايت بيشتر نيست و اين يعني روز ۲۵ اکتبر سال ۱۴۰۰ ميلادي که چاوسر از دنيا رفت، احتمالا برنامه خيلي بزرگ‌تري براي ادامه اين حکايت‌ها در ذهن داشت اما نتوانست پياده‌اش کند.

چاوسر ۱۵ سال آخر عمرش را صرف نوشتن حکايت‌هاي کانتربري کرد که خودش هم به عنوان زائر در آن حضور دارد.
آری او با اندیشه و فکری نو حکایت‌هایی را به نگارش در می‌آورد که از دل مردمان سرزمینش برخواسته و لاجرم بر دلها می‌نشیند و اندیشه‌ای را می‌گستراند که ناجی زبان انگلیسی می‌شود.

کانتربری و فیلم

حکایت‌های کنتربری فیلمی ایتالیایی به کارگردانی پیر پائولو پازولینی محصول سال ۱۹۷۲ است. فیلم بر اساس شعر روایی قرون وسطایی حکایت‌های کنتربری اثر جفری چاوسر می‌باشد. نکته جالب استفاده از موضوعات این کتاب و کمدی الهی دانته آلیگیری در فیلم سینمایی هفت با بازی برد پیت و مورگان فریمن است که تقریباً ذهن را با فضای داستانی هر دو کتاب آشنا می‌کند.